Χειρουργική
Αποκατάσταση μαστού μετά από Μαστεκτομή.
by Dr Nikolaos Maltzaris
Ο καρκίνος μαστού
αποτελεί τη συνηθέστερη κακοήθεια του γυναικείου πληθυσμού. Το ευχάριστο είναι ότι οι περισσότερες γυναίκες θεραπεύονται καθώς η πρόληψη η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία επιτρέπουν πολλές φορές την πλήρη ίαση, είτε τη μακρόχρονη επιβίωση με ικανοποιητική ποιότητα ζωής.
Η χειρουργική επέμβαση αποκατάστασης μαστού
Η χειρουργική επέμβαση αποκατάστασης μαστού μετά από μαστεκτομή είναι η λύση που δίνει η πλαστική χειρουργική, αποκαθιστώντας το σχήμα, τον όγκο του γυναικείου στήθους, τη θηλή και τη θηλαία άλω στην περίπτωση που έχουν αφαιρεθεί.
Η τάση διεθνώς είναι οι γυναίκες μετά από μαστεκτομή να οδηγούνται στην αποκατάσταση του μαστού.
Ο μαστός εκφράζει τα αισθήματα μητρότητας και θηλυκότητας για τη γυναίκα και η απώλεια του αποτελεί πλήγμα στην ψυχοσύνθεση της, καθώς της δημιουργεί αίσθημα κατωτερότητας, μειωμένη αυτοεκτίμηση, απώλεια σεξουαλικού ενδιαφέροντος, και αρκετά συχνά εμφάνιση κατάθλιψης με όλες τις συνέπειες που αυτή επιφέρει τόσο στην επαγγελματική πορεία όσο και στις προσωπικές σχέσεις.
Ποια ασθενής είναι κατάλληλη για αποκατάσταση μαστού;
Οι περισσότερες ασθενείς με καρκίνο του μαστού είναι υποψήφιες για αποκατάσταση του μαστού η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί ταυτόχρονα με την επέμβαση της μαστεκτομής. Σε περιπτώσεις κυρίως για ιατρικούς λόγους η αποκατάσταση του μαστού πραγματοποιείται σε δεύτερο χρόνο.
Ιδανικά η γυναίκα είναι καλό να ενημερωθεί για τη δυνατότητα αποκατάστασης με το που θα πληροφορηθεί τη διάγνωση του καρκίνου του μαστού και αρχίσει να συζητά για τη θεραπεία της. Ο χειρουργός μαστού μπορεί να την παραπέμψει στον πλαστικό χειρουργό για πιο λεπτομερή ενημέρωση και με σκοπό να ολοκληρωθεί το χειρουργικό πλάνο του προεγχειρητικού σχεδιασμού.
Η πλήρης διαδικασία ενημέρωσης δίνει στις γυναίκες τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν πιο θετικά τον καρκίνο του μαστού ανοίγοντας ένα παράθυρο αισιοδοξίας για το μέλλον.
Τι εννοούμε όμως λέγοντας «αποκατάσταση του μαστού»;
Εννοούμε την επέμβαση της εκ νέου ανάπλασης – αποκατάστασης του μαστού που αφαιρέθηκε με μαστεκτομή.
Μπορεί να γίνει άμεσα με τη μαστεκτομή είτε μετά από κάποιο χρονικό διάστημα.
Η πλαστική χειρουργική
προσφέρει σύγχρονες μεθόδους αποκατάστασης του μαστού, η καθεμία με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της.
Στόχος σε κάθε περίπτωση είναι να εξασφαλίσουμε μια καλύτερη ποιότητα ζωής, με όσον το δυνατόν λιγότερη επιβάρυνση της ασθενούς και εξασφαλίζοντας ένα μακροχρόνιο ικανοποιητικό αποτέλεσμα.
Οι διαφοροποιήσεις και η ταξινόμηση της αποκατάστασης εξαρτώνται απο τη χρονική περίοδο αποκατάστασης και από τις μεθόδους και τη χειρουργική τεχνική που θα ακολουθηθεί.
Ταξινόμηση με βάση τη χρονική περίοδο αποκατάστασης
Primary Breast Reconstruction
Άμεση Αποκατάσταση Μαστού
Delayed Breast Reconstruction
Απώτερη (Καθυστερημένη)
Αποκατάσταση Μαστού
Delayed
Primary Breast Reconstruction
Καθυστερημένη Άμεση
Αποκατάσταση Μαστού
Ταξινόμηση με βάση τη μέθοδο αποκατάστασης
Xρήση
αυτόλογων ιστών
(ιστών από το σώμα της ασθενούς)
Xρήση
αλλοπλαστικών υλικών
Με τη χρήση αλλοπλαστικών υλικών ενθέματα και διατατήρες
Συνδυασμός
Συνδυασμός αυτόλογων ιστών και ενθεμάτων
Ταυτόχρονα με την αποκατάσταση μπορεί να υποβληθεί ο ετερόπλευρος μαστός σε αυξητική, ανόρθωση ή μείωση για λόγους συμμετρίας για ακόμα πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων το αισθητικό αποτέλεσμα μετά την επέμβαση είναι ικανοποιητικό και βοηθάει πολύ σημαντικά στην καλύτερη ποιότητα ζωής των γυναικών.
Η αποκατάσταση του μαστού ολοκληρώνεται με την αποκατάσταση του συμπλέγματος θηλής-θηλαία άλω μέσω μιας μικρής επέμβασης με τοπική αναισθησία για τη δημιουργία της θηλής και συνήθως με τεχνικές τατουάζ για χρωματισμό του δέρματος δίνοντας ένα πιο φυσικό αποτέλεσμα.
Άμεση Αποκατάσταση Μαστού
(Primary Breast Reconstruction)
Η επέμβαση πραγματοποιείται στον ίδιο χρόνο με την χειρουργική επέμβαση μαστεκτομής και αφαίρεσης του καρκίνου του στήθους.
Το πλεονέκτημα της άμεσης αποκατάστασης είναι ότι η γυναίκα μετά το χειρουργείο έχει και πάλι την αίσθηση των μαστών της και δε βιώνει την τραυματική εμπειρία του ακρωτηριασμού μιας μαστεκτομής. Μια καλή αποκατάσταση ξεκινά πάντα με μια καλή μαστεκτομή. Πολύ βασικό είναι να υπάρχει καλή αγγείωση των κρημνών της μαστεκτομής, κάτι που απαιτεί ιδιαίτερα ατραυματική τεχνική από τον ογκολόγο χειρουργό έτσι ώστε να προετοιμάσει σωστά το έδαφος για την αποκατάσταση (skin/nipple sparing mastectomy – Μαστεκτομή με διατηρηση του δέρματος/συμπλέγματος θηλής-θηλαία άλω). Μια επιπλοκή μπορεί να καθυστερήσει τις μετεγχειρητικές θεραπείες, μειώνοντας την αποτελεσματικότητά τους.
Απώτερη (Καθυστερημένη)
Αποκατάσταση Μαστού
Delayed Breast Reconstruction
Η χειρουργική επέμβαση πραγματοποιείται όταν ολοκληρωθεί η θεραπεία για τον καρκίνο (χημειοθεραπεία-ακτινοβολία) και ενδεχομένως να πραγματοποιηθεί μήνες ή και χρόνια αργότερα. Δεν υπάρχει συγκεκριμένος χρόνος είτε όριο ηλικίας και θα πρέπει να διενεργείται όταν η ασθενής είναι ψυχικά και σωματικά έτοιμη να προβεί στην αποκατάσταση μαστών. Πλεονέκτημα της μεθόδου αποφεύγεται η όποια πιθανή καθυστέρηση έναρξης συμπληρωματικών θεραπειών για τον καρκίνο, όπως ακτινοβολία, σε περίπτωση εμφάνισης μετεγχειρητικών επιπλοκών λόγω της άμεσης αποκατάστασης.
Καθυστερημένη Άμεση Αποκατάσταση Μαστού
Delayed Primary Breast Reconstruction
Ιδιαίτερα δημοφιλής συνδυαστική μέθοδος και προσωπική επιλογή του Δρ. Μαλτζάρη.
Εκμεταλευόμενη τα πλεονεκτήματα της άμεσης και της απώτερης αποκατάστασης χωρίς να θέτει το νέο μαστό στους κινδύνους και τις επιπλοκές που μπορεί να προκύψουν από την ακτινοβολία.
Αμεσα μετά τη μαστεκτομή τοποθετείται ένας ειδικός διατατήρας δέρματος κάτω από το μείζονα θωρακικό μυ, που βρίσκεται πίσω από το μαστό. Μέσω μιας βαλβίδας ανά τακτά χρονικά διαστήματα πραγματοποιείται διαστολή του διατατήρα με φυσιολογικό ορό μέχρι να φτάσει στο επιθυμητό όριο.
Εφόσον δε χρειαστεί βάσει της ιστολογικής έκθεσης περαιτέρω θεραπεία με ακτινοβολία αφαιρείται ο διατατήρας και αντικαθισταται με μόνιμο ένθεμα είτε με αυτόλογους ιστούς. Μερικοί διατατήρες παραμένουν μόνιμα έτσι ώστε στην περίπτωση αυτή δεν χρειάζεται δεύτερο χειρουργείο.
Εάν χρειαστεί συμπληρωματική θεραπεία με ακτινοβολία αναμένουμε την ολοκλήρωση της θεραπείας και εν συνεχεία μετά από τουλάχιστον 6 μήνες ακολουθεί η αποκατάσταση.
Το σημαντικότερο πλεονέκτημα της μεθόδου είναι η δημιουργία δερματικού φακέλου με τη χρήση διατατήρα άμεσα μετά το χειρουργείο της μαστεκτομής.
Ο Δρ. Νικόλαος Μαλτζάρης ολοκλήρωσε την ειδίκευση του στην Πλαστική & Επανορθωτική Χειρουργική στο Αντικαρκινικό Ογκολογικό Νοσοκομείο «Ο Άγιος Σάββας». Μυήθηκε στην τέχνη της Επανορθωτικής και Αισθητικής Πλαστικής όπου αποκόμισε πολύτιμη γνώση και εμπειρία.
Mέθοδοι αποκατάστασης του μαστού
Με τη χρήση αυτόλογων ιστών (ιστών από το σώμα της ασθενούς)
Αποτελεί τη μέθοδο εκλογής σε ακτινοβοληθέντες μαστούς, σε περιπτώσεις μεγάλου πτωτικού έτερου μαστού, όταν η ασθενής δεν επιθυμεί την χρήση ενθεμάτων.
Με την εξέλιξη της μικροχειρουργικής στην πλαστική χειρουργική δίνεται η δυνατότητα μεταφοράς κρημνών, μισχωτών ή ελεύθερων αυτόλογων ιστών από μια απομακρυσμένη δότρια περιοχή, συγκόλληση των αγγείων (αρτηριών και φλεβών)με διάμετρο μικρότερη από 3 χιλιοστά κάτω από τη μεγέθυνση ηλεκτρονικού μικροσκοπίου, για την αποκατάσταση του μαστού.
Στις επεμβάσεις αυτές αφαιρείται μια περιοχή δέρματολιπώδους ιστού μαζί με τα αγγεία που την τροφοδοτούν και μεταφέρεται στο στήθος, προκειμένου να αποκατασταθεί το δέρμα και ο όγκος του μαστού.
Ο δερματολιπώδης ιστός της κοιλιακής χώρας, οι ελεύθεροι κρημνοί DIEP-SIEP,ο μισχωτός κρημνός TRAM, θεωρούνται η ιδανικότερη επιλογή για την αποκατάσταση του μαστού, καθώς προσομοιάζουν το φυσιολογικό μαστό χρωματικά όσο και στη σύσταση του λίπους.
Εναλλακτικές δότριες περιοχές ειναι η περιοχή της ράχης ο πλατύς ραχιαίος κρημνός, η έσω επιφάνεια των μηρών TUG flap και η περιοχή των γλουτών S-GAP ή Ι-GAP κρημνός.
Ο Δρ. Μαλτζάρης τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιεί για την αποκατάσταση του μαστού και μετά απο ακτινοβολία τη λίπομεταφορά.
Το λίπος λαμβάνεται με τεχνική λιποαναρρόφησης από άλλες περιοχές του σώματος (κοιλιά,γλουτoί, έσω μηροί) και μετά απο κατάλληλη επεξεργασία με αυξητικούς παράγοντες-PRP μεταφέρεται στην περιοχή του μαστού.
Τα πλεονεκτήματα της μεθόδου είναι η αποκατάσταση του μαστού χωρίς τομές και χωρίς τη χρήση ξένων υλικών με εξαιρετικά και μόνιμα αποτελέσματα.
Η μέθοδος έχει ένδειξη σε σχετικά μικρού μεγέθους μαστούς και απαιτούνται συνήθως 2 συνεδρίες.
Σε περιπτώσεις όπου χρειάζεται συμμετροποίηση του υγιούς μαστού πραγματοποιείται σμίκρυνση ή ανόρθωση.
Με τη χρήση αλλοπλαστικών υλικών ενθέματα και διατατήρες
Η τεχνική που προτιμά η πλειοψηφία των γυναικών για την αποκατάσταση μαστού μετά από μαστεκτομή είναι η χρήση ενθεμάτων σιλικόνης είτε πολυουρεθάνης κυρίως γιατί είναι μικρότερης βαρύτητας επέμβαση και συνήθως με ταχύτερη αποθεραπεία.
Η αποκατάσταση γίνεται μέ η χωρίς διατατήρα ιστών (δέρματος) και ένθεμα σε ένα ή σε δύο χειρουργεία. Είναι μια ασφαλής μέθοδος με εξαιρετικά αποτελέσματα, εφόσον υπάρχει σωστή ένδειξη.
Σε περιπτώσεις μαστεκτομής με η χωρίς διατήρηση της θηλής για την αποκατάσταση τοποθετείται ένας ειδικός διατατήρας δέρματος. Μέσω μιας βαλβίδας ανά τακτά χρονικά διαστήματα πραγματοποιείται διαστολή του διατατήρα με φυσιολογικό ορό μέχρι να φτάσει στο επιθυμητό όριο δημιουργώντας περίσσεια δέρματος και δερματικού φάκελου.
Μετά την ολοκλήρωση της συμπληρωματικής χημειοθεραπείας και το χρονικό διάστημα τουλάχιστον 3 μηνών αντικαθίσταται ο διατατήρας με μόνιμο ένθεμα.
Σε περιπτώσεις υποδόριας μαστεκτομής με η χωρίς διατήρηση της θηλής, ή σε περιπτώσεις προφυλακτικής μαστεκτομής και άμεσης αποκατάστασης το πλεονέκτημα του ενός χειρουργείου, μπορεί να εφαρμοστεί επι ενδείξεων όπως ο τύπος και η εντόπιση του όγκου, το πάχος του δέρματος, και η κατάσταση των λεμφαδένων.
Τοποθετείται ενθέμα σιλικόνης ή και πλέγμα (τιτανίου ή χορίου) κάτωθεν(subepectoral breast reconstruction) είτε άνωθεν του μείζονα θωρακικού μυός (prepepectoral breast reconstruction).
Ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που μπορεί να τοποθετηθεί το ένθεμα πάνω από τον μύ μέσα σε χοριακό πλέγμα χωρίς να διαταραχθεί ο μείζονας θωρακικός μύς (prepepectoral breast reconstruction) η ασθενής έχει ικανοποιητικό αισθητικό αποτέλεσμα με λιγότερο πόνο και σε μία μόνο επέμβαση.
Η συγκεκριμένη μέθοδος έχει ένδειξη σε μικρού έως μέτριου μεγέθους μαστούς και μόνον εφόσον πληρούνται συγκεκριμένες ογκολογικές παράμετροι.
Συνδυασμός αυτόλογων ιστών και ενθεμάτων
Χρησιμοποιεί τα πλεονεκτήματα και τη φυσικότητα των αυτόλογων ιστών σε συνδυασμό με τη χρήση ενθεμάτων για να επιτευχθεί το ιδανικότερο αισθητικό αποτέλεσμα και ο ιδανικός όγκος και το σχήμα του μαστού.
Συχνές ερωτήσεις
Η επιλογή της τεχνικής πρέπει να λάβει υπόψη τα στοιχεία του όγκου, το προσωπικό και οικογενεακό ιστορικό, την ηλικία και την κατάσταση της υγείας, το σωματότυπο της γυναίκας, το σχήμα και μέγεθος του αντίθετου μαστού, την πιθανότητα για μαστεκτομή στον άλλο μαστό, τον πιθανό έλεγχο των γονιδίων BRCA 1 και 2, τα ενδιαφέροντα της γυναίκας και τις επιθυμίες της.
Η αποκατάσταση του μαστού σε κάθε περίπτωση δεν έχει καμιά επίδραση στη νόσο ή την μικρότερη επιβίωση των γυναικών που την κάνουν και δεν εμποδίζει τη μετεγχειρητική χορήγηση προφυλακτικής χημειοθεραπείας ή ακτινοθεραπείας.
Παρότι η αποκατάσταση του μαστού δεν μπορεί να ξαναδώσει φυσικά πίσω στη γυναίκα τον μαστό της που έχασε λόγω της νόσου, τα οφέλη είναι σημαντικά. Ο νέος «μαστός» που θα δημιουργηθεί είναι καλύτερος και πιο αποδεκτός από μια εξωτερική πρόθεση στερεωμένη στο στηθόδεσμο.
Η γυναίκα διευκολύνεται σημαντικά στις καθημερινές της δραστηριότητες (π.χ. ένδυση, άσκηση) με αποτέλεσμα να κερδίσει πίσω την χαμένη της αυτοπεποίθηση.
Όπως κάθε χειρουργική επέμβαση και η αποκατάσταση μαστού έχει επιπλοκές πρώιμες και απώτερες. Έτσι ανάλογα με τη μέθοδο διακρίνουμε επιπλοκές όπως η λοίμωξη, νέκρωση δερματικών κρημνών, αποκάλυψη της πρόθεσης, αιμορραγία ή αιμάτωμα, σχηματισμός κάψας, ασυμμετρία σε σχέση με τον άλλο μαστό, επιπλοκές από την δότρια περιοχή (συλλογή, αιμάτωμα, καθυστερημένη επούλωση, κήλη, νέκρωση δερματικών κρημνών).
Ανακάλυψε τον καλύτερο εαυτό σου!
